Komitet Socjologii Polskiej Akademii Nauk wyraża swoje krytyczne stanowisko wobec uchwalonej przez Sejm RP noweli do Ustawy o IPN.

Stosunek członków, grup i instytucji społeczeństwa polskiego do Holokaustu, ich udział zarówno w ratowaniu, jak i zabijaniu Żydów  podczas okupacji niemieckiej powinny być przedmiotem badań naukowych, ale także debat publicznych nieskrępowanych niczym oprócz zasad metody naukowej i społecznej odpowiedzialności za słowo.  W naszym przekonaniu, uchwalona nowela, mimo zapewnień ustawodawcy, utrudni prowadzenie rzetelnych, nietendencyjnych  badań nad zagładą Żydów na okupowanych ziemiach polskich oraz utrudni publikowanie prac naukowych i ogłaszanie innych tekstów  zawierających szczegółowe, a zwłaszcza uogólnione wyniki takich poszukiwań.

Z niepokojem obserwujemy też pojawianie się w przestrzeni komunikacyjnej  frazeologii, stereotypów etnicznych, ahistorycznych porównań i schematów myślenia, które znajdują się poniżej standardów debaty w otwartym społeczeństwie demokratycznym. W tym kontekście apelujemy do socjologów, by występując w rolach historyków, publicystów i analityków, na temat samej ustawy oraz problemów Zagłady i dzisiejszych stosunków „polsko-żydowskich” wypowiadali się w granicach swej kompetencji oraz w poczuciu odpowiedzialności za społeczne skutki swych wypowiedzi i wizerunek naszej dyscypliny.  Piękna tradycja socjologii obywatelskiej w Polsce dostarcza wzorów zarówno zaangażowania na rzecz społeczeństwa, jak i odpowiedzialnego wypowiadania się w sprawach społecznych.

Warszawa, 28 lutego 2018